Ο εθισμός της νικοτίνης είναι πραγματικός και δεν πρέπει να θεωρείται μια απλή «συνήθεια» που απαιτεί μόνο δύναμη για να ξεπεραστεί. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες διαπιστώνουν ότι ο εθισμός και η στέρηση της νικοτίνης είναι ισοδύναμοι με τους εθισμούς στην κοκαΐνη και την ηρωίνη. Προσπαθώντας να ξεφύγει κανείς από την νικοτίνη δημιουργούνται μια σειρά από στερητικά συμπτώματα που κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά. Αυτά τα συμπτώματα στέρησης είναι τόσο σοβαρά που παρότι οι άνθρωποι γνωρίζουν τις συνέπειες του καπνίσματος στην υγεία τους, δεν φαίνεται να ανέχονται εύκολα τα στερητικά, ανεξάρτητα από το πόσο πραγματικά θέλουν να σταματήσουν το κάπνισμα.
Η οξεία φάση: Η πρώτη εβδομάδα
Η πρώτη εβδομάδα είναι γενικά η πιο δύσκολη για τους καπνιστές, καθώς το σώμα αρχίζει να καθαρίζει από τη συνεχή έκθεση στη νικοτίνη. Τα συμπτώματα στέρησης της νικοτίνης ξεκινούν ήδη 30 λεπτά μετά το κάπνισμα ενός τσιγάρου. Ανάλογα με τα πόσα χρόνια ένα άτομο κάπνιζε και πόσο βαρύς καπνιστής είναι, οι επιδράσεις της νικοτίνης στον εγκέφαλο γενικά φθίνουν σε διάστημα μεταξύ 30 λεπτών και 2 ωρών. Η νικοτίνη έχει πολύ μικρή διάρκεια ζωής όταν εισέρχεται στον εγκέφαλο και επομένως πρέπει να χορηγείται σε πολύ τακτικές δόσεις. Τα περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα κορυφώνουν περίπου 3-5 ημέρες μετά την διακοπή και στη συνέχεια αρχίζουν να μειώνονται. Τα πρώτα συμπτώματα της στέρησης είναι συνήθως επιθυμία για ένα τσιγάρο, ακολουθούμενη από άγχος, θυμό, ευερεθιστότητα και μείωση της πνευματικής λειτουργίας που προκαλεί προβλήματα προσοχής και δυσκολία στην ολοκλήρωση ορισμένων εργασιών. Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να ξεκινήσουν 30 λεπτά μετά το κάπνισμα και να συνεχίσουν να αυξάνονται σε ένταση με το πέρασμα του χρόνου. Τα περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα κορυφώνονται περίπου 3-5 ημέρες μετά την διακοπή και στη συνέχεια αρχίζουν να μειώνονται. Αυτό συμβαίνει επειδή γύρω στην 3η ημέρα, το σώμα έχει καθαρίσει από τη νικοτίνη του τελευταίου τσιγάρου.
Τα φυσικά συμπτώματα κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας περιλαμβάνουν:
- κεφαλαλγία, αυξημένη όρεξη, ζάλη, δυσκοιλιότητα, πόνο στο στομάχι, κόπωση και αϋπνία
- ενίοτε σφίξιμο στο στήθος, βήχα ή αύξηση της βλέννας.( Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το αναπνευστικό σύστημα έχει αρχίσει να θεραπεύεται και βρίσκεται στη διαδικασία απομάκρυνσης των ερεθιστικών ουσιών)
- Κατάθλιψη
- Ανησυχία / πλήξη
- Ναυτία
- Καούρα
- Πονόλαιμος
- Χαμηλός καρδιακός ρυθμός
- Μούδιασμα στα χέρια και τα πόδια
- Έμετο
Εβδομάδες 2-4
Η πρώτη εβδομάδα συνήθως φέρνει την πλειοψηφία των συμπτωμάτων στέρησης. Προχωρώντας στις επόμενες εβδομάδες, τα στερητικά αρχίζουν σταδιακά να ξεθυμαίνουν.
Αϋπνία: Συνήθως επιλύεται μέχρι το τέλος της πρώτης εβδομάδας.
Κόπωση: Τα επίπεδα ενέργειας μπορεί να είναι χαμηλά για 2-4 εβδομάδες.
Ψυχική κόπωση / βραδυψυχισμός: Η διανοητική οξύτητα αρχίζει να αυξάνεται σε περίπου 2 εβδομάδες.
Πείνα: Η όρεξη πρέπει να επανέλθει στο φυσιολογικό σε 2-4 εβδομάδες.
Στομαχικές διαταραχές: Καούρα, ναυτία και πόνος στο στομάχι, περίπου 2 εβδομάδες, η δυσκοιλιότητα μπορεί να διαρκέσει έως και 4 εβδομάδες.
Παραγωγή βήχα / βλέννας: Αυτά μπορεί να παραμείνουν μετά από 4 εβδομάδες, αν και συχνά αρχίζουν να βελτιώνονται σε περίπου 2-3 εβδομάδες.
Από την πρώτη μέρα, η μεγαλύτερη πρόκληση θα είναι η επιθυμία για ένα τσιγάρο. Αυτή η επιθυμία προκαλεί έντονο άγχος και ανησυχία. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της διακοπής του τσιγάρου είναι η κακή διάθεση, η οξυθυμία και η απογοήτευση που αντιμετωπίζει ένας καπνιστής. Η επιθυμία για ένα τσιγάρο μπορεί να την αισθάνεστε σχεδόν καθ ‘όλη τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας. Αυτή η επιθυμία μειώνεται τόσο σε διάρκεια όσο και σε ένταση μετά την πρώτη εβδομάδα και στη συνέχεια εξαλείφεται σταδιακά τον επόμενο μήνα.
Η ανησυχία και η πλήξη είναι συχνά οι τελευταίες παρενέργειες που πρέπει να σταματήσουν. Χωρίς το κάπνισμα, υπάρχει χρόνος κατά τη διάρκεια της ημέρας που πρέπει να «γεμίσουμε», ενώ πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας σε νέες δραστηριότητες. Αυτή η αίσθηση της ανησυχίας βελτιώνεται σταδιακά, αν και κάποιοι εξακολουθούν να την νιώθουν ακόμη και μετά τις 4 εβδομάδες.
Αν και η αϋπνία θα πρέπει να κορυφωθεί κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας και να εμφανίζεται σποραδικά στις επόμενες τρεις εβδομάδες, η κόπωση και η απώλεια συγκέντρωσης μπορεί να συνεχίσουν να ενοχλούν στις επόμενες 2-4 εβδομάδες . Δεδομένου ότι η νικοτίνη είναι διεγερτικό, το σώμα έχει μάθει να λειτουργεί με αυξημένα επίπεδα χημικών ουσιών όπως η ακετυλοχολίνη και η αγγειοπρεσίνη στον εγκέφαλο, τα οποία λειτουργούν για τη βελτίωση της μνήμης και την ενίσχυση της γνωστικής λειτουργίας.
Η πείνα ή η αύξηση της όρεξης μπορεί να ξεκινήσουν εντός των πρώτων 24 ωρών. Η πρόσληψη σεροτονίνης και ντοπαμίνης δρα ως κατασταλτικό της όρεξης και όταν τα επίπεδα νικοτίνης μειώνονται, η όρεξη αυξάνεται. Επιπλέον, η στέρηση προκαλεί συχνά επιθυμία για υδατάνθρακες και γλυκά, ενώ πολλοί καπνιστές τρώνε απλά για να αντικαταστήσουν την πράξη του καπνίσματος. Αν και η μέση ποσότητα βάρους που μπορεί κανείς να πάρει είναι περίπου 4-5 κιλά, υπάρχουν άτομα που απέκτησαν πολύ περισσότερα κιλά , ενώ το 16 τοις εκατό αυτών χάνει βάρος. Υπάρχουν στοιχεία ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν φάρμακα ή άλλα βοηθήματα για να σταματήσουν το κάπνισμα έχουν μικρότερη αύξηση βάρους.
Μια μελέτη με καπνιστές που είχαν διακόψει τρεις μήνες το κάπνισμα, διαπίστωσε ότι απελευθέρωναν περισσότερη ινσουλίνη (την ορμόνη που ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα) μετά το φαγητό και είχαν υψηλότερη πρόσληψη υδατανθράκων όταν τους παρείχαν έναν μπουφέ με δυνατότητα ελεύθερης επιλογής σε σύγκριση με τους μη καπνίζοντες. Η αύξηση της ινσουλίνης μπορεί να προκαλέσει χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, γεγονός που μπορεί με τη σειρά του να προκαλέσει την επιθυμία για “ζάχαρη” ή υδατάνθρακες. Φαίνεται ωστόσο να είναι μια προσωρινή παρενέργεια , καθότι αυτές οι αλλαγές δεν παρατηρήθηκαν μετά από έξι μήνες.
Τα συναισθηματικά, διανοητικά και ψυχικά συμπτώματα τείνουν να επιμένουν πολύ περισσότερο και να δημιουργούν πολλά προβλήματα, μπορούν ωστόσο να αντιμετωπιστούν και να ξεπεραστούν.
Εβδομάδα 5 – Το υπόλοιπο της ζωής σας
Ένα μήνα χωρίς τσιγάρο είναι ένα μεγάλο επίτευγμα και θα πρέπει να ανταμείψετε τον εαυτό σας!!!! Τώρα που τα σωματικά και ψυχικά συμπτώματα έχουν υποχωρήσει, μπορείτε να χαλαρώσετε … αλλά όχι πάρα πολύ! Θα πρέπει να παραμείνετε σε επαγρύπνηση για το υπόλοιπο της ζωής σας, επειδή η υποτροπή μπορεί να συμβεί ακόμα και μετά από χρόνια. Θα έχετε επίσης “νοσταλγία του καπνίσματος” για το υπόλοιπο της ζωής σας. Θα θυμάστε τις καλές στιγμές που ανάβατε τσιγάρο ή την αίσθηση ενός τσιγάρου μετά από ένα γεύμα ή το πρωί με τον καφέ. Η επιθυμία θα εμφανίζεται κατά καιρούς, ειδικά κατά το πρώτο έτος, αλλά δεν θα συγκρίνεται σε ένταση και διάρκεια με εκείνη του πρώτου μήνα.
Μην αφήνετε τον εαυτό σας να γίνεται συναισθηματικός! Για κάθε τσιγάρο που αισθανθήκατε ωραία, υπήρχαν εκατοντάδες άλλα που δεν θέλατε πραγματικά να καπνίσετε, αλλά το κάνατε επειδή το απαιτούσε ο εθισμός σας. Εάν είστε στον πρώτο μήνα της διακοπής ή δεν έχετε ξεκινήσει ακόμα τη διαδικασία, λάβετε αυτό το άρθρο σαν υπενθύμιση ότι τα στερητικά θα εξαφανιστούν σύντομα και θα απολαύσετε έναν πιο υγιεινό, πιο ευτυχισμένο τρόπο ζωής χωρίς καπνό!!!!