Στις 3 Δεκεμβρίου του 1967, ο Barnard και η -τριάντα ατόμων- ομάδα του (μαζί του ήταν και ο αδελφός του Marius) πραγματοποίησαν, μετά από εννιά ώρες χειρουργείου, την πρώτη μεταμόσχευση ανθρώπινης καρδιάς παγκοσμίως στο νοσοκομείο Groote Schuur στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής.
Ο Washkansky, ένας 53χρονος άνδρας με σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια από στεφανιαία νόσο, ένας όχι και τόσο ιδανικός υποψήφιος για τα σημερινά πρότυπα, αφού ήταν διαβητικός ,καπνιστής, γενικευμένου με περιφερική αγγειοπάθεια. Επιπλέον, για την παροχέτευση του γενικευμένου οιδήματος στο σώμα του χρησιμοποιούσαν βελόνες υποδόρια στα κάτω άκρα , οι οποίες μαζί με τα έλκη είχαν μολυνθεί! Στις 2 Δεκεμβρίου, μια νέα λευκή γυναίκα, Denise Darvall, υπέστη σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι μετά από ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, που κατέστησε αδύνατη την πιθανότητα ανάκαμψης γι ‘αυτό και ο πατέρας της αποφάσισε να δωρίσει τα όργανά της. Μέχρι τότε δεν υπήρχαν νόμοι για τον εγκεφαλικό θάνατο και τη μεταμόσχευση οργάνων στη Νότια Αφρική , όπως και πουθενά αλλού, και ο Barnard επέλεξε να μην χάσει την ευκαιρία.
Η κάλυψη της επέμβασης από τα μέσα ενημέρωσης ήταν προτεραιότητα σε όλο τον κόσμο καθημερινά για εβδομάδες και μήνες, παρουσιάζοντας λεπτομερώς την πρόοδο της μετεγχειρητικής πορείας του ασθενή. Η καρδιά, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο όργανο, κατέχει μια μοναδική θέση στην ανθρώπινη φαντασία, γιατί θεωρείται η έδρα της ψυχής, το σύμβολο της αγάπης και της συμπόνιας. Τι θα συνέβαινε εάν κάποιος την έβγαζε και την αντικαθιστούσε από μια άλλη ξένη; Μήπως ένας άντρας θα γινόταν γυναίκα αν μεταμοσχευόταν με την καρδιά μιας γυναίκας; Για όλους αυτούς τους λόγους η μεταμόσχευση καρδιάς θεωρήθηκε ως «το χειρουργικό ισοδύναμο της κατάκτησης του Έβερεστ» όπως έγραψαν οι Times.
Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα υπάρξει ξανά παρόμοιο ενδιαφέρον από το κοινό για οποιοδήποτε άλλο ιατρικό επίτευγμα!
Η πορεία
Η καθημερινή πρόοδος του Washkansky παρακολουθούνταν από όλο τον κόσμο. Αρχικά τις πρώτες σχεδόν δύο εβδομάδες η μετεγχειρητική του πορεία ήταν εξαιρετική. Στη συνέχεια η κατάστασή του άρχισε να επιδεινώνεται και παρουσίασε ακτινολογικά ευρήματα στους πνεύμονες. Η χειρουργική ομάδα δεν γνώριζε εάν οφείλονταν σε απόρριψη του μοσχεύματος ή σε λοίμωξη αναπνευστικού. Επέλεξαν-λανθασμένα- να αντιμετωπίσουν τις διηθήσεις ως απόρριψη, ενισχύοντας την ανοσοκατασταλτική θεραπεία. Η απόφαση αυτή κόστισε τη ζωή του ασθενή καθώς είχε αναπτύξει αμφοτερόπλευρα πνευμονία, η οποία επιδεινώθηκε από την ενισχυμένη ανοσοκαταστολή και δυστυχώς υπέκυψε από σηψαιμία 18 ημέρες μετά την επέμβαση.
Η ομάδα
Αντίθετα από τον Barnard η υπόλοιπη ομάδα του,οι νοσηλευτές, τεχνολόγοι, βιοχημικοί, αναισθησιολόγοι, χειριστές εξωσωματικής κυκλοφορίας, χειρουργοί και όλοι αυτοί που συνέβαλαν στην επίτευξη αυτού του μνημειώδους ιατρικού επιτεύγματος δεν φαίνεται να έλαβαν τα εύσημα που τους αναλογούσαν. Υπήρξε μια μικρή αναφορά στο Hamilton Naki, ένα μαύρο χαρισματικό κηπουρό, που εργάστηκε στο διάσημο εργαστήριο ζώων στο νοσοκομείο Groote Schuur και συμμετείχε στην έρευνα που οδήγησε στην πρώτη μεταμόσχευση ανθρώπινης καρδιάς, καθώς και στην εκπαίδευση των νεαρών χειρουργών. Ο Naki, δεν είχε πρόσβαση σε τριτοβάθμια εκπαίδευση λόγω της πολιτικής κατάστασης στη Νότιο Αφρική. «Έκλεβα με τα μάτια μου», δήλωσε ο Hamilton Naki όταν ρωτήθηκε που απέκτησε τις τεράστιες χειρουργικές του δεξιότητες χωρίς καμία επίσημη εκπαίδευση .Το 2003, ο Naki έλαβε τιμητικό πτυχίο το Master of Medicine από το Πανεπιστήμιo του Κέιπ Τάουν.
Ιστορία
Το 1959,οι Shumway και Lower στις ΗΠΑ πραγματοποίησαν επιτυχώς την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς σκύλου. Στη συνέχεια, στις 20 Νοεμβρίου του 1967, ο Shumway και η ομάδα του ανακοίνωσαν ότι το Στάνφορντ ήταν επιτέλους έτοιμο να διεξάγει την πρώτη μεταμόσχευση ανθρώπινης καρδιάς και άρχισε η αναζήτηση των κατάλληλων ασθενών. Ένας υποψήφιος ασθενής είχε εντοπιστεί τον Οκτώβριο, αλλά πέθανε πριν να βρεθεί δότης. Δύο εβδομάδες αργότερα, στις 3 Δεκεμβρίου 1967, ο χειρουργός από τη Νότια Αφρική Christiaan Barnard, εξέπληξε ολόκληρο τον κόσμο, δίνοντας στον Louis Washkansky, έναν ετοιμοθάνατο καρδιοπαθή, μια νέα καρδιά. Χρησιμοποιώντας την απλή χειρουργική τεχνική του Shumway, ο Μπάρναρντ έμεινε στην ιστορία ως ο πρώτος ιατρός που μεταμόσχευσε μια ενήλικη ανθρώπινη καρδιά.
Ο Άνθρωπος
Ο Barnard συνταξιοδοτήθηκε πρόωρα (στην ηλικία των 61 ετών,) από το νοσοκομείο Groote Schuur και το Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν. Μετά την αποχώρησή του το 1983 αγόρασε ένα αγρόκτημα επιστρέφοντας στις ρίζες του. Το περιοδικό Times δημοσίευσε μια προσωπική επιστολή του Christiaan Barnard μετά το θάνατό του. Στην επιστολή του, γράφει ότι αποσύρθηκε αρκετά νωρίς γιατί δεν τον ευχαριστούσε πλέον να δουλεύει και ότι η ρευματοειδής αρθρίτιδα ήταν περισσότερο μια δικαιολογία. Ένιωσε ότι η ιατρική τεχνολογία είχε αντικαταστήσει την προσωπική σχέση ιατρού-ασθενούς. Μέρες πριν από το θάνατό του, στην ηλικία των 79 ετών δήλωσε ότι δεν είχε μετανιώσει για τίποτα.
Ο καθηγητής Christiaan Barnard απεβίωσε στην Κύπρο, στις 2 Σεπτεμβρίου 2001, από κρίση άσθματος.